1966. Η εντολή ήταν ρητή: «Καταδικάστε τον Παγκρατίδη εις θάνατον».
1971. Η εντολή ήταν ρητή: «Μην ανακρίνετε τον πραγματικό δράκο που συλλάβατε».
Δυο εντολές. Η μία -μάλλον προφανής- προς τη δικαστική εξουσία, η δεύτερη -δεδομένη- στη Γενική Ασφάλεια Θεσσαλονίκης. Σήμερα, έπειτα από 60 χρόνια, δεν βρίσκονται πια θρονιασμένες στο βάθρο τους με παράσημα και διακρίσεις, αλλά στο εδώλιο του «περί δικαίου αισθήματος» του λαού.
Το πέτυχαν τόσο ο πρώην εισαγγελέας – νυν δικηγόρος, Κώστας Λογοθέτης, με το βιβλίο του «Εις θάνατον τετράκις», όσο και η αφήγηση του τότε υπομοιράρχου της Γενικής Ασφάλειας Θεσσαλονίκης και νυν εν αποστρατεία υποστρατήγου της ΕΛ.ΑΣ., Βασίλη Κομνηνού. Αυτά αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο της διαλεύκανσης της άδικης εκτέλεσης του Παγκρατίδη, που αναζωπυρώθηκε με την κυκλοφορία του βιβλίου.
Στα 85 του χρόνια, για πρώτη φορά, η σιωπή του υπομοιράρχου από χρυσός γίνεται βόμβα. Τα θραύσματά της εκτοξεύονται στις ανώτατες βαθμίδες της τότε εξουσίας. Τον συνάντησα σ’ ένα χωριουδάκι κοντά στη Θεσσαλονίκη, ένα πρωινό, στο φιλόξενο σπίτι του. Ηταν αποφασισμένος να μιλήσει. Κρατούσε ένα μεγάλο φάκελο με αποκόμματα, δημοσιεύματα, έγγραφα, φωτογραφίες κ.ά.
Είδα αυτό το αρχείο να μεταβάλλεται σε οθόνη κινηματογράφου και αυτόν να προβάλλει το φιλμ της ζωής του. Ο υποστράτηγος, επί δυο ώρες, ξαναέγινε εν ενεργεία, για να περιγράψει ζωντανά όσα συνέβησαν. Κάθε στοιχείο απ’ αυτόν τον φάκελο είναι ο σκληρός του μόχθος στους δραματικούς και χαώδεις καιρούς των σοβαρών εγκλημάτων της Θεσσαλονίκης. Ο λόγος του είχε σαφήνεια και έμφαση στην αλήθεια. Η αφήγησή του ήταν άλλοτε πικραμένη, άλλοτε οργισμένη. Φαίνεται πως ο χρόνος δεν τα γιατρεύει όλα και ο κόσμος δεν συγχωρεί εύκολα την αδικία.
Προφανώς κάποιοι υψηλά ιστάμενοι διέταξαν να εκτελεστεί ένα αθώο φτωχόπαιδο του περιθωρίου, ανυπεράσπιστο, χωρίς στήριξη από κόμματα, οργανώσεις, σωματεία. Οι φυτεμένες επί 60 χρόνια –«γιατί έτσι έλεγαν οι διαταγές»- σιδερένιες σφαίρες στο κορμί του όμως θέριεψαν και δίνουν τώρα τη χαριστική βολή σε όσους ανενόχλητοι και χωρίς τύψεις συνέχισαν την καριέρα τους, θεωρώντας τους εαυτούς τους καθωσπρέπει.
Τόσο «καθωσπρέπει», που ο ίδιος ο τότε διοικητής της Γενικής Ασφάλειας Θεσσαλονίκης απαίτησε να λάβει την αμοιβή της επικήρυξής του (100.000 δρχ), ποσό τεράστιο για την εποχή. Το αίτημά του φυσικά απορρίφθηκε από το ΣτΕ με το αιτιολογικό ότι έπραξε το καθήκον του.
Το «πυρ» του εκτελεστικού αποσπάσματος και η κραυγή του Αρίστου «Μανούλα μου, είμαι αθώος» που έσχισαν το παγωμένο εκείνο ξημέρωμα του Φλεβάρη τη χειμωνιάτικη σιωπή, γυρίζουν τώρα πάνω σ’ αυτούς που σχεδίασαν την τραγωδία, μετά τις αποκαλύψεις και την επιβεβαίωση του Βασίλη Κομνηνού.
Μία συνωμοσία εκτέλεσης ενός αθώου. Ο κάθε άνθρωπος δίνει τον δικό του ορισμό για τη ζωή και τον θάνατο. Ομως, μπροστά σε αυτήν την άδικη εκτέλεση θα συμφωνήσουν όλοι με τη λέξη «ΝΤΡΟΠΗ».
Ο Βασίλης Κομνηνός θυμάται
«Το ψυχολογικό μου φορτίο ήταν μεγάλο και σκέφτηκα να μη φύγω από τη ζωή μ’ αυτό το βάρος».
● Από πού κατάγεστε;
Οι δικοί μου κατάγονται από την Τραπεζούντα. Γεννήθηκα στην Προσοτσάνη της Δράμας. Ο πατέρας μου εκεί ήταν διοικητής στον σταθμό της χωροφυλακής. Αργότερα, πήρε μετάθεση στη Θεσσαλονίκη κι έγινε υπασπιστής στο Γενικό Κέντρο Αλλοδαπών Μακεδονίας – Θράκης.
● Σπουδάσατε στη Θεσσαλονίκη;
Τελείωσα το Γαλλικό Σχολείο Δελασάλ, στην οδό Φράγκων. Τώρα εκεί είναι το Διοικητικό Εφετείο. Ως παιδί, ήμουν πολύ ζωηρός. Κατατάχτηκα στη Χωροφυλακή και πήγα στην Ανωτέρα Διοίκηση Χωροφυλακής Κεντρικής Μακεδονίας. Εκεί έμαθα τα γράμματα της ζωής μου. Με παρακίνησε και ο πατέρας μου. Αφού τελείωσα τη Σχολή Αξιωματικών, ήρθα στη Θεσσαλονίκη και αργότερα έγινα παραρτηματάρχης στο 4ο και 14ο Τμήμα Ασφάλειας. Εκεί αρχίζουν όλα τα παράξενα. Είχε γίνει ένα μεγάλο έγκλημα όπου σκοτώθηκαν δυο φοιτήτριες, η Αννα Βάτη και η Πόπη Βαδιάκα.
Το φόρτωσαν σ’ έναν ψυχοπαθή Αγγελάκη που ήταν αθώος. Σ’ αυτό το έγκλημα, όπως και σε άλλα, βρίσκαμε αποτσίγαρα μάρκας «Αρωμα» άφιλτρο που γνώριζα ότι τα κάπνιζε ο Σερεσλής. Δεν δόθηκε σημασία σε αυτό το εύρημα. Σε άλλο επεισόδιο αναφέρθηκε ότι ο δράστης είχε σπασμένο χέρι. Ετυχε εκείνη την εποχή να δω τον Σερεσλή με γύψο.
● Πότε τον συλλάβατε;
Ημουν υπηρεσία ένα βράδυ. Μας ειδοποιεί το 100 ότι έχουμε δρακικό κρούσμα στην Κλινική Κουκουδέα. Το μυαλό μου πήγε κατευθείαν στον Σερεσλή. Τον ήξερα σαν την παλάμη μου. Μία νοσοκόμα, η Δώρα Κωνσταντινίδου, μου είπε: «Πήγε να με πνίξει, αλλά εγώ τον δάγκωσα στον αντίχειρα και φώναξα βοήθεια. Ενας γιατρός έτρεξε στον θάλαμο και ο δράστης πήδηξε από τον φράχτη κι εξαφανίστηκε». Στον φράχτη παρατήρησα ότι υπήρχαν ίνες από το παντελόνι του στο σημείο που πήδηξε, καθώς και ένα αποτσίγαρο «Αρωμα» άφιλτρο.
Διέταξα να προσαγάγουν τον Σερεσλή. Γνωρίζαμε πού εργαζόταν. Ηταν αρτεργάτης. Μόλις έφτασε διαπίστωσα το σημάδι στο χέρι και στο σημείο του παντελονιού. Αμέσως του είπα: «Σε κρατάω στο χέρι. Ομολόγησε». Στην ανάκριση ήταν και ο Δακουράς, μετέπειτα αστυνομικός διευθυντής Θεσσαλονίκης. Ο Σερεσλής ομολόγησε τις πράξεις του. Τον ρωτήσαμε: «Εχεις να προσθέσεις κάτι άλλο;», μας απάντησε, «Καθίστε τώρα να σας πω για τα εγκλήματα που φόρτωσαν στον Παγκρατίδη», υπονοώντας, βέβαια, «εγώ τα ξέρω αυτά γιατί εγώ τα έκανα». Μείναμε άφωνοι.
Ο Δακουράς έτρεξε στον διευθυντή της Ασφάλειας. Εκεί άρχισαν τα μαγειρέματα. Ηρθαν στην εξέταση ο Σπέντζας και ο Ηλίας Πέππας. Πάγωσα. Τους είπα ότι αυτός είναι ο πραγματικός δράκος. Τον άρπαξαν και τον εξαφάνισαν. Ο Δακουράς μού είπε ότι συνεννοήθηκαν με τους από πάνω να «πνίξουμε» το θέμα, γιατί θα ήταν τόσο μεγάλη η κατακραυγή μετά την εκτέλεση του Παγκρατίδη που δεν θα μας ξέπλενε τίποτα. Ο Σερεσλής καταδικάστηκε σε ισόβια κι έμεινε 17 χρόνια στη φυλακή.
● Πώς αντιδράσατε στο κουκούλωμα της υπόθεσης;
Ημουν ένας απλός υπομοίραρχος. Κάποιος εισαγγελέας Εφετών, που μ’ εκτιμούσε, μου είπε: «Αν στραφείς εναντίον τους, θέλοντας ν’ αποκαλύψεις την αλήθεια, θα σε συντρίψουν». Και του απάντησα: «Μόλις άρχισε να ομολογεί τα εγκλήματα, που δήθεν είχε διαπράξει ο εκτελεσμένος Παγκρατίδης, διέταξαν να κλείσει αμέσως η δικογραφία».
● Δεν θα έπρεπε, αφού δεν τους εκθέσατε, να σας δώσουν προαγωγή;
Κάποια στιγμή, μετά από χρόνια ευδόκιμης παρουσίας, φυσιολογικά περιμέναμε αναγνώριση από την υπηρεσία μας. Ο Δακουράς είπε στον διοικητή: «Πρέπει να προαχθεί ο Κομνηνός, γιατί αυτός συνέλαβε τον Σερεσλή». Δεν απάντησε. Εγιναν όλοι υποστράτηγοι εν ενεργεία κι εγώ ήμουν απόστρατος. Αυτό είναι το παράπονό μου. Αποδεικνύει ότι ήθελαν να μου βουλώσουν το στόμα. Σκέφτηκαν ότι θα είχα βαρύνουσα γνώμη με την προαγωγή μου. Πιστεύω ότι δεν φταίγανε τόσο τα άτομα όσο το σύστημα που υπήρχε.
Την ώρα που έψαχνε τον φάκελο, ανέσυρε μία εφημερίδα μ’ ένα αφιέρωμα στη Φιλαρέτη Κομνηνού, με υποσημειώσεις του για την παράσταση «Αρίστος» που θα παίζεται για πέμπτη χρονιά. «Θαυμάζω», μου είπε, «τόσο αυτήν όσο και τον σκηνοθέτη Γιώργο Παπαγεωργίου, που απέδωσαν με τόση επιτυχία, την υπόθεση Παγκρατίδη. Φαίνεται ότι το φάντασμά του περιφέρεται ακόμα πάνω απ’ την πόλη μας».
Πηγή: efsyn.gr
