David Bowie: 08.01.1947-10.01.2016
“I’m an instant star. Just add water and stir”
Γράφει η Μαριάννα Βασιλείου
O Aladdin Sane. O Άνθρωπος που έπεσε στη Γη. O Ziggy Stardust. Ο Thin White Duke. Ο Άνθρωπος που πούλησε τον Κόσμο. Ο Πιερότος. Ο Jareth, o Goblin King. Ο Starman. Δεν ήταν μόνο ο David Bowie αυτός που έφυγε από τη Γη για να γυρίσει στον πλανήτη του στις 10 Ιανουαρίου 2016, αλλά και όσοι βλέπεις σε αυτό το gif.
Τα πάντα ρει και ουδέν μένει, έλεγε ο σκοτεινός φιλόσοφος Ηράκλειτος. Μπροστά στην αιωνιότητα, δεν είμαστε τίποτα – ίσως δεν είναι ο Θάνατος αυτό που μας τρομοκρατεί τόσο, αλλά ο Χρόνος. Υπάρχουν όμως κάποιοι άνθρωποι (καλλιτέχνες κατά κανόνα) που είναι πολύ σημαντικότεροι από εμάς, που παρεισφρέουν μέσα στη βαθύτερη ουσία μας, που (νομίζουμε ότι) δεν μπορούν να πεθάνουν ποτέ. Ο θάνατός τους μας στερεί τη σύνδεση μαζί τους. Νιώθουμε μόνοι. Κενοί. Προδομένοι. Έτσι ακριβώς ένιωσα το πρωί εκείνης της Δευτέρας, όταν το πρώτο κυριολεκτικά πράγμα που διάβασα ήταν η ανακοίνωση του θανάτου του David Bowie.
1ο ΣΤΑΔΙΟ ΠΕΝΘΟΥΣ: ΑΡΝΗΣΗ (“Absolute Beginners”)
Γεννημένος στις 8 Ιανουαρίου 1947 στο Μπρίξτον της Αγγλίας, ο David Robert Jones εμφανίζεται το 1967 ως David Bowie με το ομώνυμο άλμπουμ του (για να το ξεκαθαρίσουμε και αυτό, προφέρεται Μπό(ου)ι). Το 1969 βγάζει το δεύτερο άλμπουμ του, με τίτλο πάλι “David Bowie”, το οποίο περιέχει το πρώτο σπουδαίο τραγούδι του: το “Space Oddity”. Το 1970 προκαλεί σοκ, υιοθετώντας το ανδρόγυνο look στο “The Man who sold the world” και στην κατεύθυνση αυτή συνεχίζει με το “Hunky Dory” την επόμενη χρονιά.
2ο ΣΤΑΔΙΟ ΠΕΝΘΟΥΣ: ΘΥΜΟΣ (“Fame”)
Στις 10 Φεβρουαρίου 1972, στην παμπ Toby Jug στο Τόλγουερθ, έρχονται τα πάνω κάτω στη μουσική ιστορία: ο David Bowie εμφανίζεται για πρώτη φορά ως Ziggy Stardust, με τους Spiders from Mars. Στις 16 Ιουνίου του ίδιου χρόνου κυκλοφορεί το concept album “The Rise and Fall of Ziggy Stardust and the Spiders from Mars”, με θέμα την ιστορία του αμφιφυλόφιλου εξωγήινου ροκ σταρ Ziggy Stardust, του alter ego του Bowie, ο οποίος λειτουργεί ως αγγελιοφόρος της ειρήνης και της αγάπης και εξερευνά θέματα όπως η πολιτική, η χρήση ναρκωτικών και ο σεξουαλικός προσανατολισμός. Το άλμπουμ, σε συνδυασμό με το σούσουρο σχετικά με τη σεξουαλική κατεύθυνση του Bowie και την μνημειώδη του ζωντανή εμφάνιση στο Top of the Pops την 6η Ιουλίου 1972, ξεσήκωσε θύελλα και πλέον αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα άλμπουμ στην ιστορία της μουσικής – όχι μόνο της ροκ.
Το ίδιο και η συνέχεια του, το “Aladdin Sane” του 1973. Ομοίως και η τουρνέ, η οποία σοκάρει τα πλήθη, με πιο χαρακτηριστική τη σκηνή όπου ο Bowie ουσιαστικά κάνει στοματικό έρωτα στην κιθάρα του Mick Ronson.
3ο ΣΤΑΔΙΟ ΠΕΝΘΟΥΣ: ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ (“Golden Years”)
Το 1974 μετακομίζει στις ΗΠΑ, όπου βγάζει το “Diamond Dogs”, γεμάτο με soul και funk επιρροές. Το 1976 κυκλοφορεί το “Station to Station” όπου υιοθετεί την περσόνα του Thin White Duke και κινείται σε πιο krautrock και ηλεκτρονικούς ήχους. Τα ναρκωτικά όμως τον έχουν πειράξει σε τέτοιο σημείο, που αποφασίζει να ζήσει στο Δυτικό Βερολίνο μπας και καθαρίσει. Στα τέλη λοιπόν του 1976, μοιράζεται εκεί ένα διαμέρισμα με τον Iggy Pop στη Hauptstrasse 155. Εκεί δουλεύει με τον Brian Eno και αρχίζει να ενδιαφέρεται για τον μινιμαλισμό και την ambient. Ακολουθεί η αριστουργηματική Τριλογία του Βερολίνου: το “Low”, το “Heroes” και το “Lodger”.
Κι επειδή δεν έχει πια νόημα να αναφέρω δίσκους, μετράω τραγούδια: “Changes”, “Modern Love”, “This is not America”, “Let’s dance”, “Under pressure”, “Cat People (Putting out fire)”, “Life on Mars?” και αμέτρητα άλλα.
4ο ΣΤΑΔΙΟ ΠΕΝΘΟΥΣ: ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ (“Lazarus”)
Στις 8 Ιανουαρίου 2016, κυκλοφορεί το “Blackstar”, την ημέρα που γίνεται 69 χρονών. Δυο μέρες μετά, μαθαίνουμε για τον θάνατό του. Και όλα μπαίνουν στη θέση τους: κύκνειο άσμα και δώρο αποχαιρετισμού για όλους εμάς, στίχοι που αν διαβαστούν εκ των υστέρων αποκαλύπτουν την προσπάθειά του να συμφιλιωθεί με τον καρκίνο και τον επικείμενο θάνατό του, βίντεο κλιπ γεμάτα αναφορές σε άλλες δουλειές του και στο μοιραίο που ερχόταν. Όταν κάποιος κάνει Έργο Τέχνης ακόμα και το θάνατό του, τότε δεν μπορεί να πεθάνει ποτέ. Δες την άναλυση του video clip εδώ
5ο ΣΤΑΔΙΟ ΠΕΝΘΟΥΣ: ΑΠΟΔΟΧΗ (“Wild is the wind”)
Συνοψίζοντας: δημιούργησε το glam rock, έκανε το ποπσταριλίκι τέχνη, άλλαξε την έννοια του ροκ σταρ, επαναδημιούργησε τον εαυτό του αμέτρητες φορές. Και δεν έχω αναφερθεί ακόμα στο θέατρο (έπαιξε τον «Άνθρωπο Ελέφαντα» στο Μπροντγουέι) ή στον κινηματογράφο (ενδεικτικά και μόνο αναφέρω: «Ο άνθρωπος που έπεσε στη Γη», «Αίμα και πάθος», “The Prestige”, «Λαβύρινθος», «Ο Τελευταίος Πειρασμός»).
Εν κατακλείδι, ο καλύτερος τρόπος για να νιώσεις άχρηστος/ άχρηστη είναι να μπεις στο http://supbowie.com/, να πληκτρολογήσεις την ηλικία σου και να δεις τι είχε κάνει ο David Bowie σε αυτήν. Μετά μπορείς να συνειδητοποιήσεις την τύχη του να έχεις συνυπάρξει στην ίδια χρονική περίοδο της αιωνιότητας με αυτόν τον άνθρωπο και να (ξαν)ακούσεις όλη τη δισκογραφία του. Ξεκίνα από εδώ: “We can be heroes, just for one day”.
