Αυτή τη στιγμή ζούμε στην πιο ασφαλή εποχή της ανθρώπινης ιστορίας. Ναι, βεβαίως, πολλά από τα μεγαλύτερα προβλήματα του πλανήτη παραμένουν άλυτα. Ωστόσο, στην πραγματικότητα, η δεκαετία του 2010, ακόμα και με την πανδημία που μας ταλαιπωρεί, είναι μια εξαιρετική εποχή για να είσαι ζωντανός.

Λοιπόν, πότε ήταν η πιο «τρελή» στιγμή της ιστορίας για να είσαι ζωντανός; Αυτό το ερώτημα τέθηκε από μια πρόσφατη ιστορική μελέτη, που προσπαθεί να κατανοήσει πώς άλλαξε το ευρωπαϊκό νομισματικό σύστημα μετά την πτώση της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Γράφοντας στο περιοδικό Antiquity, οι ερευνητές, έψαξαν για στοιχεία ρύπανσης από την επεξεργασία αργύρου στον πάγο, βαθιά στις ευρωπαϊκές Άλπεις. Κάνοντάς το, βρήκαν κάθε είδους πληροφορία για τις φυσικές καταστροφές και τις κλιματικές αλλαγές ανά τους αιώνες.

Το 536 είναι ο «τυχερός» αριθμός!

Ένα πράγμα ήταν ξεκάθαρο ως αποτέλεσμα: ο αιώνας που ακολούθησε το έτος 536 ήταν μια καταραμένη περίοδος για να ζεις!

«Ήταν η αρχή μιας από τις χειρότερες περιόδους για να είσαι ζωντανός, αν όχι η χειρότερη χρονιά», δήλωσε στο περιοδικό Science Magazine ο συγγραφέας της μελέτης, Μάικλ ΜακΚόρμικ, μεσαιωνικός ιστορικός στο Χάρβαρντ. Αυτή η εποχή ήταν ζοφερή, όχι λόγω αιματηρών πολέμων ή ασθενειών, αλλά λόγω ακραίων καιρικών φαινομένων που οδήγησαν σε εκτεταμένο λιμό…

Αν και υπάρχουν πολλές θεωρίες σχετικά με το γιατί συνέβη αυτός ο λιμός, μερικά από τα πιο σημαντικα στοιχεία δείχνουν έναν «ηφαιστειακό χειμώνα», όπου στάχτη και σκόνη γέμισαν τον αέρα από την έκρηξη ενός ηφαιστείου, κρύβοντας τον ήλιο με ένα «σύννεφο μυστηρίου» όπως το ονόμασαν τα χρόνια εκείνα. Κανείς δεν είναι απολύτως βέβαιος ποιο ηφαίστειο ήταν το ένοχο, αν και το Ilopango του Ελ Σαλβαδόρ είναι εδώ και καιρό ο κορυφαίος υποψήφιος. Ωστόσο, αυτή η νέα μελέτη, υπονοεί πως η έκρηξη ήταν στην Ισλανδία, καθώς ο πάγος στην Ευρώπη περιέχει ηφαιστειακό γυαλί που είναι χημικά παρόμοιο, με σωματίδια που βρέθηκαν σε όλη την Ευρώπη, συμπεριλαμβανόμενης και της Γροιλανδίας.

Όποιο κι αν ήταν το ηφαίστειο, τα αποτελέσματά του ήταν εμφανέστατα, πυροδοτώντας την «Μικρή Εποχή των Παγετώνων της Ύστερης Αρχαιότητας» και μια αλυσίδα παγκόσμιας αποτυχίας των καλλιεργειών και λιμού. Χιόνι έπεσε το καλοκαίρι στην Κίνα και ξηρασίες έπληξαν το Περού. Εν τω μεταξύ, τα γαλατικά, ιρλανδικά χρονικά κάνουν λόγο για «αποτυχία του ψωμιού το έτος 536». Ο Προκόπιος, ένας βυζαντινός ιστορικός που ζούσε στη Μέση Ανατολή εκείνη την εποχή, έγραψε επίσης για «τρόμο» που προκλήθηκε από μια ομιχλώδη έκλειψη του Ήλιου. Η μίνι εποχή των παγετώνων έφερε επίσης ένα σωρό κοινωνικά προβλήματα.

Έως και πτώση αυτοκρατοριών…

Μερικοί ερευνητές υποστήριξαν ακόμη και ότι τα αποτελέσματα του ηφαιστειακού γεγονότος το 536 έπληξαν την ανθρωπότητα τόσο βαθιά, που κατέστρεψαν αυτοκρατορίες (ή τουλάχιστον τις ανέτρεψαν). Όπως σημειώθηκε σε μια μελέτη του 2016, στο Nature Geoscience, ο αιώνας μετά την ηφαιστειακή έκρηξη είδε την κατάρρευση της Σασανικής Αυτοκρατορίας, την παρακμή της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, τις πολιτικές ανατροπές στην Κίνα και πολλές άλλες περιπτώσεις αιματηρής κοινωνικής αναταραχής σε ολόκληρη την Ευρασία.

Συνολικά, μια δύσκολη στιγμή για να είσαι ζωντανός.