Γράφει η Μερόπη Σίμου, Ψυχολόγος, Ψυχοθεραπεύτρια
Αυτή είναι μια ερώτηση που ακούμε πολύ συχνά από φίλους, συγγενείς, ή άλλους που έχουν στο περιβάλλον τους έναν άνθρωπο με κάποια αγχώδη (ή άλλη ψυχική) διαταραχή. Αν και η επιθυμία να βοηθήσουμε τον άνθρωπό μας είναι έντονη, συχνά φαίνεται δύσκολο στην πράξη. Δεν είναι εύκολο να βλέπουμε κάποιον γνωστό, φίλο, ή αγαπημένο μας να ταλαιπωρείται καθημερινά από το άγχος, και συχνά γίνεται ακόμη πιο δυσάρεστο όταν βλέπουμε ότι η συγκεκριμένη κατάσταση επηρεάζει και τη δική μας ψυχολογία.
Τι μπορείτε λοιπόν να κάνετε για να βοηθήσετε κάποιον
που έχει έντονο, δυσλειτουργικό άγχος;
Αναγνωρίστε τη διαφορά μεταξύ καθημερινής ανησυχίας και παθολογικού άγχους
Όλοι μας βιώνουμε άγχος από καιρό σε καιρό, και αυτό είναι απολύτως υγιές και φυσιολογικό. Όταν, όμως, το άγχος φτάνει σε κλινικά επίπεδα, γίνεται δυσφορικό και δυσλειτουργικό. Κάνουμε λόγο πλέον για αγχώδη διαταραχή και όχι για απλό παροδικό άγχος, όταν τα συμπτώματα που βιώνουμε είναι πιο σοβαρά από την ίδια την κατάσταση που τα προκάλεσε και όταν αρχίζουν να διαταράσσουν την καθημερινότητά μας. Οι αγχώδεις διαταραχές συχνά συνοδεύονται από σημαντική δυσφορία και αναστάτωση της προσωπικής, επαγγελματικής και κοινωνικής ζωής, ωστόσο με την κατάλληλη βοήθεια μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά.
Φράσεις όπως «Είναι απλώς άγχος, θα το ξεπεράσεις» ή «Και εγώ αγχώνομαι, δεν είναι κάτι», όχι μόνο δεν προσφέρουν ανακούφιση, αλλά συχνά μοιάζουν να υποτιμούν τη σημασία και τη σοβαρότητα της δυσφορίας που βιώνει ο άνθρωπος μας, εντείνοντας το στίγμα των ψυχικών διαταραχών.
Για να μπορούμε να διαχειριστούμε το άγχος μας, είναι σημαντικό πρώτα να γνωρίζουμε με ποιες μορφές εκδηλώνεται.
Ενθαρρύνετε το αγαπημένο σας πρόσωπο να αναζητήσει θεραπεία
Οι αγχώδεις διαταραχές είναι συχνά χρόνιες παθήσεις, κάτι που σημαίνει ότι η θεραπεία είναι σημαντική (και τις περισσότερες φορές απαραίτητη) για να μάθουν οι άνθρωποι να διαχειρίζονται το άγχος τους με λειτουργικό τρόπο και να ξεπεράσουν άλλα σχετικά προβλήματα. Συζητήστε με το αγαπημένο σας πρόσωπο σχετικά με τη δυνατότητα αναζήτησης θεραπείας από κάποιον εκπαιδευμένο επαγγελματία. Ακούστε τυχόν ανησυχίες τους σχετικά με τη θεραπεία. Για παράδειγμα, ίσως ο αγαπημένος σας φοβάται ότι θα θεωρηθεί ως “αδύναμος” εάν κάνει θεραπεία, ή ίσως πιστεύει ότι το άγχος θα φύγει από μόνο του. Θυμηθείτε ότι το να μπορεί κάποιος να ζητήσει βοήθεια είναι ένδειξη δύναμης και όχι αδυναμίας. Είναι χρήσιμο να υπενθυμίσετε στο άτομο αυτό ότι η στάση σας ή η αντίληψή σας για εκείνον ή εκείνη δεν πρόκειται να αλλάξει, και ότι είστε εκεί όποτε σας χρειαστεί.
Ενημερωθείτε για την κατάλληλη θεραπεία
Η κατάλληλη θεραπεία για τις διαταραχές άγχους είναι η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία (ΓΣΘ/CBT) , αλλά δεν είναι όλοι οι θεραπευτές επαρκώς εκπαιδευμένοι ή έμπειροι στη ΓΣΘ. Είναι σημαντικό να αφιερώσει κανείς χρόνο στην αναζήτηση ενός κατάλληλου, πιστοποιημένου θεραπευτή, (ΠΑΡΑΠΟΜΠΗ: ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΜΕΝΟΙ ΕΕΓΣΨ) προτού ξεκινήσει θεραπεία. Έχοντας επιλέξει θεραπευτή και έχοντας ξεκινήσει θεραπεία, μπορείτε να μιλήσετε με τον άνθρωπό σας για τη θεραπεία και να δείτε εάν υπάρχει τρόπος να τον/την βοηθήσετε. Η ΓΣΘ είναι μια θεραπεία πρακτική και συνεργατική και συχνά περιλαμβάνει ασκήσεις (δουλειά για το σπίτι) που μπορεί να κάνει ο θεραπευόμενος μόνος του ή με κάποιον άλλον. Πολύ συχνά η εμπλοκή ενός συντρόφου, συγγενή ή φίλου στη θεραπευτική διαδικασία βοηθά τους θεραπευόμενους να αισθάνονται μεγαλύτερη υποστήριξη και μπορεί να κάνει τη θεραπεία ακόμη πιο αποτελεσματική.
Μάθετε τι ΔΕΝ είναι καλό να κάνετε
Όταν βλέπουμε έναν φίλο ή συγγενή να ταλαιπωρείται από άγχος, θέλουμε να κάνουμε ό, τι περνάει από το χέρι μας για να βοηθήσουμε στην ανακούφιση του άγχους του. Ωστόσο, καθώς το αγαπημένο σας πρόσωπο ξεκινά θεραπεία, θα υπάρξουν πράγματα που δεν πρέπει να κάνουν. Για παράδειγμα, πολλά αγχώδη άτομα μπορεί να αποφεύγουν συγκεκριμένα μέρη, δραστηριότητες ή ανθρώπους λόγω του άγχους τους, και το φιλικό ή οικογενειακό περιβάλλον συχνά διευκολύνει αυτή τη συμπεριφορά αποφυγής, ολοκληρώνοντας αυτές τις δραστηριότητες γι’αυτούς (π.χ. παίρνοντας αποφάσεις ή κάνοντας πράγματα που εκείνοι δυσκολεύονται ή φοβούνται να κάνουν). Δεν είναι καλό να διευκολύνετε την αποφευκτική συμπεριφορά των αγαπημένων σας, επειδή αυτό επιτρέπει να διαιωνιστεί ένας φαύλος κύκλος άγχους.
Επιπλέον, τα άτομα με διαταραχές άγχους ζητούν συχνά διαβεβαιώσεις (π.χ. να τους πείτε ότι αυτό που φοβούνται δεν πρόκειται να συμβεί) για να ανακουφιστεί το άγχος τους. Δεν βοηθάει να καθησυχάζετε τους αγαπημένους σας ότι αυτό που φοβούνται δεν θα (ή θα γίνει) πραγματικότητα. Παρόλο που μπορεί να είναι δελεαστικό το να τους παρέχετε μια διαβεβαίωση προκειμένου να μειωθεί το άγχος του βραχυπρόθεσμα, αυτό τελικά μπορεί να διατηρήσει το άγχος τους.
Μάθετε τι είναι καλό να κάνετε
Αντί να κάνετε πράγματα στη θέση των αγαπημένων σας προσώπων ή να τους παρέχετε διαβεβαιώσεις, είναι πολύ πιο χρήσιμο να αναγνωρίσετε και να επικυρώσετε τη δυσφορία που αισθάνονται, και να τους ενθαρρύνετε να κάνουν οι ίδιοι τα πράγματα που τους δυσκολεύουν. Με αυτόν τον τρόπο, βοηθάτε τους αγαπημένους σας να δουν ότι τους νοιάζεστε και τους στηρίζετε, βοηθώντας τους ταυτόχρονα να σπάσουν τον φαύλο κύκλο του άγχους τους. Μπορείτε ακόμη να τους υπενθυμίζετε να σκέφτονται και να χρησιμοποιούν όσα έχουν μάθει στη θεραπεία.
Δεν είναι πάντοτε εύκολο να βοηθήσετε κάποιον που πάσχει από κάποια αγχώδη διαταραχή (ή άλλη ψυχική διαταραχή), και συχνά μπορεί να αισθάνεστε ότι κάτι κάνετε λάθος. Η θεραπεία του άγχους πολλές φορές χρειάζεται χρόνο και προσπάθεια, αλλά είναι σημαντικό να υπενθυμίζετε στον εαυτό σας ότι , τόσο εσείς όσο και το αγαπημένο σας πρόσωπο, κάνετε το καλύτερο δυνατό.
