Ο Νίκος Καζατζάκης αποτελεί ίσως τον μεγαλύτερο πνευματικό πατέρα αυτής εδώ της χώρας. Το έργο του, αν μη τι άλλο πλούσιο, αποτελεί και έναν εθνικό θησαυρό για την Ελλάδα. Κι ακόμα κι αν δεν αναγνωρίστηκε εν ζωή, δοξάζεται μετά θάνατον.
Ο Νίκος Καζατζάκης
Ήταν Κρητικός. Γεννηθείς στο Κάστρο της Κρήτης, το Ηράκλειο. Το μεγαλείο του ωστόσο, ακόμα και μετά το 1913, δεν χώραγε στη κλειστή κοινωνία του Ηρακλείου, της Κρήτης, της Ελλάδας.
Σπούδασε αρχικά στην Αθήνα. Κι έπειτα ζούσε ως συγγραφέας, δημοσιογράφος, μουσικός, ποιητής και φιλόσοφος. Μεταξύ των συγχρόνων του διακρινόταν από μικρή ηλικία για το ξεχωριστό λογοτεχνικό και ποιητικό του ταλέντο.
Ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο. Δεν ξέχασε όμως ποτέ την Ελλάδα, την οποία χαρακτήριζε ως το φίλτρο που λαγαρίζει το χτήνος σε άνθρωπο, την ανατολίτικη σκλαβιά σ’ ελευθερία και τη βάρβαρη µέθη σε νηφάλιο λογισμό. Και μολονότι λαχταρούσε τόσο να γυρίσει στην πατρίδα του και μεθάει καθημερινά από τα χρώματα και τα αρώματα του ευλογημένου αυτού τόπου, έμενε πολλές φορές επιλεκτικά στην ξενιτιά καθώς θεωρούσε πως όσο πιο μακρυά είμαστε από την πατρίδα μας, τόσο περισσότερο τη σκεφτόμαστε και τόσο περισσότερο, την αγαπάμε
Η σπάνια συνέντευξη του Καζατζάκη
Πρόκειται για ένα σπάνιο και ιστορικό κείμενο το οποίο φαίνεται πως είναι τόσο επίκαιρο. Και σε τέτοιους καιρούς είναι τέτοιας λογής πνεύματα των οποίων τα φώτα χρειαζόμαστε.
Στις 6 Μαΐου 1955 ο Νίκος Καζαντζάκης έδινε μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη στη γαλλική ραδιοφωνία όπου μιλούσε για την υπόσταση των Ελλήνων και την έννοια της ελευθερίας. Πέρασαν τόσα χρόνια και ο λόγος του είναι πάντα επίκαιρος. Παρακάτω παρατίθεται ένα απόσπασμα της συνέντευξης του Νίκου Καζατζάκη, καθώς και το βίντεο με ηχογραφημένη ολόκληρη τη συνέντευξη:
«Υποφέραμε πολύ, υποφέρουμε ακόμη κάτω από τον υποκριτικό ζυγό των μεγάλων δυνάμεων. Ο ελληνικός λαός είναι ένας λαός-μάρτυρας, ακόμα περισσότερο όταν η ανάγκη ελευθερίας είναι γι’ αυτόν εξίσου επιτακτική όσο και απαραίτητη. Έχει την έμφυτη ευαισθησία που τον καθιστά τρωτό σε κάθε προσβολή της ελευθερίας. Όχι μόνο για τη δική του ελευθερία αλλά και για των άλλων λαών.
Γιατί στην ουσία το πραγματικό ελληνικό θαύμα δεν ονομάζεται ομορφιά, ονομάζεται ελευθερία. Κάθε λαός στον οποίο δόθηκε αποστολή πάνω στη Γη στέλνει τη δική του κραυγή. Ο Εβραίος καλεί τον Θεό, ο Ινδός προσπαθεί, πέρα από τα φαινόμενα, να κατανοήσει την έννοια και την ουσία, οι Αιγύπτιοι από το βάθος του τάφου τους φωνάζουν “ικετεύω την αθανασία”, στους Έλληνες, δε, δόθηκε σαν αποστολή το να έχουν την ικανότητα να μετατρέπουν την όποια έννοια της σκλαβιάς σε ελευθερία. Πώς θέλετε, λοιπόν, ως Έλλην συγγραφέας να μη βάλω όλες τις δυνάμεις μου στην υπηρεσία της ελευθερίας;
Ο καπετάν Μιχάλης, ο ήρωάς μου στο μυθιστόρημα “Ελευθερία ή θάνατος”, είναι η συμπύκνωση όλων των ελπίδων της φυλής μας ανάμεσα στην ελευθερία και τον θάνατο. Δεν ταλαντεύεται διότι ξέρει, ή ακριβέστερα αισθάνεται υπόκωφα, ότι η ζωή δεν είναι το ύστατο αγαθό. Στον Έλληνα μύθος και πραγματικότητα είναι απόλυτα ταυτόσημα».
Ελλάδα σημαίνει ελευθερία
Ο Νίκος Καζαντζάκης δεν θα μπορούσε να είναι πιο σαφής. Ελλάδα και ελευθερία είναι δύο ομόσημες λέξεις. Και μπορεί κανείς να χαρακτηρίζεται από κάτι πιο αξιοζήλευτο από το αίσθημα της Ελευθερίας. Αυτό προσπαθούσε να μας πει μέσα από τον Καπετάν Μιχάλη. Αυτό μας ψιθύριζε σιγανά ο Ζορμπάς.
Κι όπως ο ίδιος ο Καζατζάκης είχε πει: «Σωτηρία θα πει να λυτρωθείς απ όλους τους σωτήρες. Αυτή ναι η ανώτατη λευτεριά, η πιο αψηλή, όπου με δυσκολία αναπνέει ο άνθρωπος. Αντέχεις; Ο σωστός δρόμος είναι ο ανήφορος.»
