Τι συμβαίνει όταν άνθρωποι, χρώματα και αρώματα από δρόμους και σοκάκια συγκεντρώνονται στην ιστορικότερη αγορά της Θεσσαλονίκης; Όταν φυσιογνωμίες συνομιλούν, εμπορεύονται ή χορεύουν σε κάποια από τις αγορές των Βαλκανίων, ποζάροντας στους περαστικούς της Κυδωνιάτου, της Ασκητού και της Βλάλη, μέσα από αυθόρμητα φωτογραφικά clicks;
Γράφει ο Γιώργος Ψωμιάδης
Αυτό το Σάββατο, 6 Οκτωβρίου, στην αγορά «Καπάνι», η κουλτούρα και η πολιτιστική φλέβα ανθρώπων από διαφορετικές χώρες αποτυπώνεται σε ένα interactive installation που ξεχωρίζει στο πρόγραμμα της φετινής διοργάνωσης του 3ου Kapani Project. Η άλλοτε ήρεμη και άλλοτε έντονη καθημερινότητα από την Ανατολή και τον Ευφράτη, μέχρι και τον Δούναβη, προβάλλεται με ένα ταξίδι δεκαετίας που αποθανάτισε τον τρόπο ζωής λαών, οι οποίοι ενώνονται σε μία έκθεση που έρχεται για να εντυπωσιάσει.
Ο Βασίλης Τσαρτσάνης, εμπνευστής του Balkan Route πιστεύει ότι η γνωριμία μεταξύ των λαών είναι κάτι παραπάνω από σημαντική:
«Αν αναβιώσουμε τις αξίες που δένουν τους ανθρώπους, στο να ξαναγνωριστούν σε ένα κόσμο που πλέον έρχεται βίαιος θα δούμε ότι οι μυρωδιές και τα μπαχάρια μπορούν να σε κάνουν να χαθείς. Θα χαθείς μέσα από μουσικές, θα ταξιδέψεις μέσα από τις εικόνες. Οι λαοί πρέπει να γνωριστούν, με τα στοιχεία που φέρει ο καθένας».
Το Balkan Route, για πρώτη φορά στο πρόγραμμα του 3oυ Kapani Project
Το Balkan Route by Asklepeion αποτελεί κεντρικό κομμάτι της φετινής διοργάνωσης του Kapani Project, που επιστρέφει για 3η συνεχόμενη χρονιά, προκειμένου να φέρει την καλλιτεχνική πνοή της πόλης σε ένα άλλοτε κομβικό σημείο στη ζωή της Θεσσαλονίκης. Αυτό το Σάββατο, και για 24 ώρες, η αγορά αλλάζει πρόσωπο μέσα από live acts, dj sets, performances και interactive installations. Πρόκειται για ένα project που ενεργοποιεί ξανά τη σημασία ενός μέρους που έχει ανάγκη τόσο από νεανικές οπτικές όσο και από καλλιτεχνικά ερεθίσματα, τα οποία θα το συστήσουν ξανά ως κομμάτι της καθημερινότητας.
Η αφετηρία του ταξιδιού
Πολλές φορές αρκεί μια αφορμή για να ξεκινήσει ένα ταξίδι. Ένα ερέθισμα για να αλλάξει ο τρόπος που βλέπεις τα πράγματα. Στην προκειμένη περίπτωση, όλα άρχισαν όταν ο εμπνευστής του Balkan Route έδιωξε το μεγαλύτερο ίσως εμπόδιο στη ζωή του ανθρώπου. Το φόβο.
«Πριν από 9 χρόνια έψαχνα το χωριό μου στην Τουρκία, στον Πόντο και κάποια στιγμή ήθελα να εξερευνήσω μόνος μου την περιοχή. Κάποια στιγμή έβρεξε, ο δρόμος κατέρρευσε στα βουνά και έχασα κάθε τηλεφωνική επαφή. Ήμουν σε μια περιοχή ξένη, μουσουλμανική. Υψόμετρο πάνω από 1000 μέτρα. Έπρεπε να διανυκτερεύσω εκεί. Οι ντόπιοι με πήραν στο σπίτι τους και είδα ανθρώπους που δε γνώριζαν κάποιον, να τον φιλοξενούν. Τα παιδιά του χωριού ήθελαν να μου δείξουν πράγματα. Κάποια στιγμή βρεθήκαμε σε μία σπηλιά. Όταν μπήκαμε άρχισα να ανησυχώ. Ένιωθα ότι κινδυνεύω, η γκαζόλαμπα άρχισε να σβήνει και είχα τρομοκρατηθεί. Τότε ο φόβος με κυρίευσε. Άρχισα να γεμίζω από όλα αυτά τα δυτικά πρότυπα που έχουν οι άνθρωποι για εκείνους που ζουν πιο πρωτόγονα. «Αν δε με σκοτώσουν θα πέσω από μόνος μου γιατί τα πόδια μου δεν υπακούνε», σκέφτηκα.
«Όταν γύρισα στην Ελλάδα και είδα το τι βίωσα στη σπηλιά, κατάλαβα ότι δεν μπόρεσα να δω την ομορφιά του μέρους λόγω του φόβου μου. Στα κατά λάθος κλικ της φωτογραφικής μηχανής που τα έκανα για να έχω φως, είδα ότι έχασα όλη την ομορφιά. Βρέθηκα σε ένα τόπο μαγικό, δεν ήθελαν να με βλάψουν αλλά να μου δείξουν ένα μαγικό κομμάτι της περιοχής. Και εμένα ο φόβος μου με εμπόδισε».
Η σημασία της αλληλεπίδρασης
Ένα από τα πιο σημαντικά κομμάτια του interactive installation που θα παρουσιαστεί αυτό το Σάββατο, μέσα από φωτογραφικό και εικαστικό υλικό στους πάγκους της αγοράς Καπάνι, είναι η εξερεύνηση διαφορετικών πολιτισμών στην πιο απλή εκδοχή τους, την αυθόρμητη και την αβίαστη που αναδεικνύει το αληθινό πρόσωπο όλων εκείνων των στιγμών που θα τραβήξουν το βλέμμα των περαστικών.
«Μέσα από το ταξίδι μου είδα ότι ο Οθωμανικός και ο Ελληνικός πολιτισμός επηρέασε τα Βαλκάνια περισσότερο από κάθε άλλο πολιτισμό. Έβλεπα τις κοινές νόρμες των ανθρώπων, τα κοινά χαρακτηριστικά, αυτά που μας δένουν. Τις ανοιχτές πόρτες των σπιτιών και των αυλών. Οι άνθρωποι δε φοβούνται τον ξένο, αντιθέτως θέλουν να μάθουν από αυτόν, δημιουργούν το ίδιο πεδίο αναγκαιότητας στη ζωή, όχι μόνο επειδή γειτνιάζουν αλλά επειδή προέρχονται από τον ίδιο κορμό. Οι άνθρωποι εκεί μοιάζουν, ακόμη και στη φωνή. Ο πραματευτής γνωρίζει τον άνθρωπο που έρχεται στη λαϊκή αγορά, ο τρόπος με τον οποίο καλεί τη γυναίκα για να αγοράσει, είναι ίδιος. Το πώς θα βάλει τα λίγα του πραγματάκια έξω από το δρόμο για να τα πουλήσει σε μία λαϊκή, μη διέποντας τη νομιμότητα τις περισσότερες φορές, είναι ένα κοινό γνώρισμα των Βαλκανίων. Ο αυθορμητισμός. Οι άνθρωποι δεν ντρέπονται γιατί δεν είναι σιδερωμένοι. Και έτσι θέλεις να ανακαλύψεις περισσότερα».
«Όσοι θα έρθουν στο Καπάνι το Σάββατο, δε θα δούνε μόνο τις αγορές, αλλά και την καθημερινότητα, τα ήθη και τα έθιμα. Οι λαϊκές αγορές είναι απλά η αφόρμηση», μου εξηγεί κλείνοντας ο Βασίλης Τσαρτσάνης, απευθυνόμενος στους επισκέπτες του 3ου Kapani Project.
«Το Καπάνι ήταν μία πολυσυλλογική και πολυκοινωνική αγορά. Στις αγορές οι άνθρωποι θα δουν και τον τρόπο με τον οποίο θυμούνται τον εαυτό τους. Ότι όσοι πλησιάζουν έναν άλλον ή έναν πωλητή, δε διαφέρουν ούτε στη γειτονική, ούτε στις άλλες χώρες. Θα δουν την ανάγκη της επαφής, αυτήν την ανταλλαγή των προϊόντων και των συναισθημάτων. Αυτό μέσω της τεχνολογίας προσπαθούμε να το αναβιώσουμε στο Καπάνι. Να ξαναδώσουμε ένα νέο μήνυμα».
«Μπορούμε να ξαναγνωριστούμε»
Στις 6 Οκτωβρίου τα στενά της αγοράς ντύνονται με χρώματα και αρώματα, γεύσεις και εικόνες που ταξίδεψαν μέσα από οδοιπορικά, πέρασαν επάνω από πάγκους, από τη φωνή των ανθρώπων που σε καλούν να αγοράσεις ή να μοιραστείς, από φιλόξενα χαμόγελα και ήρθαν για να μας συστηθούν. Ατόφια και απαράλλακτα. Όπως ακριβώς είμαστε.
Δείτε όλο το πρόγραμμα του 3ου Kapani Project!
