Αυτή είναι η Τούμπα: Εκεί όπου ξεκίνησαν όλα

Το αφιέρωμα του biscotto.gr για τα μεγάλα γήπεδα της Θεσσαλονίκης.

Σε ένα ταξίδι πίσω στον χρόνο και συγκεκριμένα στις 6 Σεπτεμβρίου του 1959, πραγματοποιούνται τα εγκαίνια του νέου γηπέδου του ΠΑΟΚ στην Τούμπα. Η διοίκηση του ΠΑΟΚ προσκάλεσε την ΑΕΚ για τη διεξαγωγή ενός φιλικού αγώνα, ο οποίος είχε και συμβολική σημασία, αφού και τα δύο σωματεία τα ίδρυσαν πρόσφυγες από την Κωνσταντινούπολη.

Γράφει η Λυδία Κοκκινά

Κοντά στον λαό του ΠΑΟΚ και όλη η «ελίτ» της κοινωνίας της Θεσσαλονίκης, αλλά και του Ελληνικού ποδοσφαίρου. Στις 5.30 ένα στρατιωτικό αεροπλάνο έριξε στη σέντρα του γηπέδου την μπάλα για το πρώτο εναρκτήριο λάκτισμα. Ο «Δικέφαλος του Βορρά» επικράτησε 1-0 με γκολ του Κώστα Κιουρτζή και η Τούμπα πήρε φωτιά.

Για την ιστορία, η πρώτη σύνθεση του «Δικεφάλου» μέσα στην Τούμπα ήταν: Πρόγιος, Χασιώτης, Κεμανίδης, Πετρίδης, Χαβανίδης, Γιαννέλος, Λέανδρος, Τσιντόγλου, Κουϊρουκίδης, Κιουρτζής, Νικολαϊδης.

Το πρώτο γήπεδο του ΠΑΟΚ ήταν στο κέντρο

Το πρώτο γήπεδο του ΠΑΟΚ βρισκόταν στο Συντριβάνι, σε ένα οικόπεδο απέναντι από τη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης. Ένα γήπεδο που δημιουργήθηκε με τους κόπους μιας ολόκληρης γενιάς, και που κυριολεκτικά χτίστηκε πέτρα-πέτρα από τους οπαδούς του ΠΑΟΚ. Στο γήπεδο αυτό, ο «Δικέφαλος» ανδρώθηκε, γιγαντώθηκε και στέγασε τις πρώτες μάζες του λαού του ΠΑΟΚ που, από την εποχή εκείνη, τον ακολουθούσαν πιστά.

Η ζωή του γηπέδου αυτού κράτησε 29 χρόνια. Οι ξύλινες κερκίδες του ήταν πολύ κοντά στον αγωνιστικό χώρο (δεν υπήρχε στίβος) και λίγα χρόνια πριν γκρεμιστεί, είχε αποκτήσει και προβολείς. Ήταν το πρώτο γήπεδο της Θεσσαλονίκης (και δεύτερο της Ελλάδας μετά τη Λεωφόρο) που είχε την δυνατότητα διεξαγωγής νυχτερινών αγώνων.

To 1956, η σύγκλητος του Α.Π.Θ. αποφάσισε την απαλλοτρίωση του γηπέδου, για να δημιουργηθεί στη θέση του η Θεολογική Σχολή, μιας και η ευρύτερη περιοχή παραχωρήθηκε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο. Αρχιτέκτονας του έργου ήταν ο Μηνάς Τρεμπέλας και πολιτικός μηχανικός ο Αντώνης Τριγλιανός. Η είδηση εκείνη έσκασε σαν βόμβα. Ο ΠΑΟΚ έπρεπε να βρει καινούργιο σπίτι και μάλιστα σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Τότε, η οικογένεια Δεδέογλου, οικογένεια επιφανών ΠΑΟΚτσήδων της Θεσσαλονίκης, δώρισε στην ομάδα τον χώρο όπου βρίσκεται σήμερα το γήπεδο στην Τούμπα και αυτό άρχισε να κατασκευάζεται το 1958. Συνεισέφεραν οικονομικά η Γενική Γραμματεία Αθλητισμού, με το υψηλό για την εποχή ποσό του 1,1 εκατ. δραχμών, και το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, ενώ συγκεντρώθηκε κι ένα σημαντικό ποσό από τις εισπράξεις των αγώνων, όταν ο ΠΑΟΚ αγωνιζόταν ακόμα στο Σιντριβάνι.

Η νέα στέγη του ΠΑΟΚ στην Τούμπα

Μετά από ενέργειες της διοίκησης του υπό έξωση συλλόγου, βρέθηκε χώρος στην Άνω Τούμπα, την προσφυγική αυτή περιοχή που ταυτίζεται με την ιστορία του ΠΑΟΚ. Ο χώρος αυτός ανήκε στο Ταμείο Εθνικής Αμύνης. Με την απόφαση 41.485 της 11ης Μαΐου 1957, εκδόθηκε το παραχωρητήριο, και τα 30 στρέμματα της έκτασης πέρασαν στην ιδιοκτησία του ΠΑΟΚ. Το αντίτιμο ήταν 1.500.000 δραχμές και έπρεπε να εξοφληθεί σε 20 μήνες. Το πρωτόκολλο παραλαβής έγινε στις 7 Φεβρουαρίου 1958 και το υπέγραψαν από πλευράς ΠΑΟΚ, οι Σ. Γεωργιάδης και Β. Σιδηρόπουλος. Το νέο γήπεδο ήταν, πλέον, μια πραγματικότητα.

Σημαντική για την ανέγερσή του υπήρξε η συνεισφορά και των ίδιων των οπαδών της ομάδας, οι οποίοι κλήθηκαν δύο φορές να συνδράμουν οικονομικά, μέσω του «Λαχείου υπέρ ανεγέρσεως του νέου σταδίου του ΠΑΟΚ», που εξέδωσε η διοίκηση του συλλόγου, ενώ ορισμένοι φίλοι του ΠΑΟΚ εργάστηκαν αφιλοκερδώς, με προσωπική εργασία, κατά τη διαδικασία της ανέγερσης. Νωρίτερα, και όσο ακόμα ο ΠΑΟΚ αγωνιζόταν στο παλιό του γήπεδο, το 15% των εισπράξεων κάθε αγώνα πήγαιναν στο ταμείο της επιτροπής του νέου γηπέδου.

Είναι χαρακτηριστικό ότι μετά την αποπεράτωση του έργου, ο ΠΑΟΚ άρχισε την πώληση αριθμημένων εισιτηρίων διαρκείας για όλους τους αγώνες της χρονιάς (με κόστος 200 δραχμές), όμως ο κάτοχος της μόνιμης θέσης δεν απαλλασσόταν από την καταβολή αντιτίμου για κάθε αγώνα ξεχωριστά. Τελικά, ο ΠΑΟΚ αποπλήρωσε το χρέος που του αναλογούσε 10 χρόνια αργότερα (1969), καθώς το αντίτιμο που ορίστηκε, πληρώθηκε σε 20 εξαμηνιαίες δόσεις των 75.000 δραχμών!

Αρχικά, η χωρητικότητα του γηπέδου ήταν 20.000 θέσεις, ενώ μέσα στα επόμενα χρόνια σταδιακά η χωρητικότητα αυξήθηκε, ξεπερνώντας τις 45.000. Ήταν ένα από τα μεγαλύτερα γήπεδα της Ελλάδας μέχρι το 1982, όταν και κατασκευάστηκε το Ολυμπιακό Στάδιο της Αθήνας. Το γήπεδο είχε εξ αρχής φυσικό χλοοτάπητα (γρασίδι), σε μία εποχή όπου τα περισσότερα ελληνικά γήπεδα ήταν ακόμη χωμάτινα, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων.

Η θύρα των επισήμων ονομάστηκε «θύρα των ευεργετών» και ήταν η μοναδική που, από τότε, ήταν όπως και σήμερα (εκτός από τα πλαστικά καθίσματα που αντικαταστάθηκαν με αναπαυτικές πολυθρόνες), ενώ οι θύρες 3, 4, 5, 6 ήταν μισές σε σχέση με σήμερα. Δεν υπήρχαν οι θύρες 7, 8 και 2, περιμετρικά υπήρχε ένας μεγάλος τοίχος, ο οποίος αργότερα γκρεμίστηκε.

Ο πρώτος επίσημος αγώνας στην Τούμπα έγινε στις 25 Οκτωβρίου του 1959, όταν στα πλαίσια της πρώτης αγωνιστικής του 1ου πρωταθλήματος της νεοσύστατης Α’ Εθνικής κατηγορίας, ο ΠΑΟΚ υποδέχτηκε και νίκησε με 3-2 τον Μέγα Αλέξανδρο Κατερίνης (πρόγονο του σημερινού Πιερικού). Το σκορ άνοιξε για τον ΠΑΟΚ ο Καραφουλίδης στο 24′, πετυχαίνοντας το πρώτο «επίσημο» γκολ στην Τούμπα.

Άλλη ημερομηνία-σταθμός για το γήπεδο της Τούμπας ήταν η 22 Μαρτίου 1980, όταν κατέρρευσε τμήμα της Θύρας 8, εξαιτίας των ζημιών που είχε υποστεί από τον ισχυρότατο σεισμό της Θεσσαλονίκης, στις 20 Ιουνίου 1978. Τότε η Τούμπα έκλεισε, για να ξανά ακουστούν σε αυτές οι ιαχές των ΠΑΟΚτσήδων, περίπου έναν χρόνο αργότερα.

Σήμερα

Σήμερα, και από τότε που ανέλαβε την ομάδα ο επιχειρηματίας Ιβάν Σαββίδης, έχει ανοίξει ο διάλογος για τη δημιουργία καινούργιου γηπέδου για την ομάδα του ΠΑΟΚ.

Υπάρχει πρόταση για τη δημιουργία ενός νέου και υπερσύγχρονου γηπέδου στο σημείο όπου βρίσκεται σήμερα, καθώς και πρόταση για την κατασκευή καινούργιου σε άλλο σημείο (π.χ. πρώην στρατόπεδο Καρατάσσιου στην Πολίχνη).

Η ίδρυση

Ο ΠΑΟΚ ιδρύθηκε στη Θεσσαλονίκη από Κωνσταντινουπολίτες πρόσφυγες που ακολούθησαν την ανταλλαγή των πληθυσμών μετά τη Μικρασιατική καταστροφή και τη Συνθήκη της Λωζάνης, που ακολούθησε. Νωρίτερα, είχε ιδρυθεί στην πόλη το πολιτιστικό σωματείο «Ένωση Κωνσταντινουπολιτών Θεσσαλονίκης», κυρίως από μέλη των ελληνικών συλλόγων της Πόλης Ερμής και Πέρα Κλουμπ.

Από το εν λόγω σωματείο προέκυψε αρχικά η ΑΕΚ Θεσσαλονίκης (1925) και ένα χρόνο αργότερα ο ΠΑΟΚ. Ο Αθλητικός και Πολιτιστικός Σύλλογος Ερμής ιδρύθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1875 και αποτέλεσε τον αρχαιότερο ποδοσφαιρικό σύλλογο που ιδρύθηκε στην τουρκική επικράτεια.

Πηγές: wikipedia.org, pontos-news.gr, onsports.gr, balla.com, makthes.gr, paok-26blogspot.com, thessnews.gr, paokfc