Την Τρίτη 21 Αυγούστου, η Εφορεία Αρχαιοτήτων της Θεσσαλονίκης ανακοίνωσε ότι αποκαλύφθηκε η κρήνη του Επταπυργίου, έργο οθωμανικής περιόδου.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με την ανακοίνωση διατηρείται μεγάλο μέρος της πρόσοψης, η οποία πιθανότατα απέληγε σε οξυκόρυφο αψίδωμα. Στα πλάγια δύο τετράγωνες εσοχές χρησίμευαν για την προσωρινή εναπόθεση κανατιών. Το νερό έρεε σε μαρμάρινη αρχαία σαρκοφάγο.
Τι ήταν οι κρήνες;
Οι κρήνες ήταν έργα δημόσιου χαρακτήρα που εξυπηρετούσαν τις υδροδοτικές ανάγκες της πόλης. Κατασκευές διαφόρων μεγεθών, τύπων και αρχιτεκτονικών προθέσεων, ελεύθερες ή προσαρμοσμένες σε τοίχους κτηρίων ή βραχώδη πρανή, πολυτελείς και εντυπωσιακές ή ταπεινές και υποτυπωδώς διαμορφωμένες, οι κρήνες της οθωμανικής Θεσσαλονίκης σηματοδοτούσαν εστίες κοινωνικής συναναστροφής, σημεία συνάντησης των κατοίκων της πόλης, στοιχεία αναπόσπαστα της φυσιογνωμίας της. Τις περισσότερες φορές εξασφάλιζαν το νερό σε ολόκληρες συνοικίες, καθώς λιγοστά σπίτια είχαν τη δυνατότητα υδροδότησης.
Στις προσόψεις τους κυριαρχεί το οξυκόρυφο αψίδωμα, επενδυμένο συχνά στη θέση του κρουνού με κοσμημένες ή ακόσμητες μαρμάρινες πλάκες, προερχόμενες συνήθως από παλαιότερα κτήρια. Ορισμένες διέθεταν και μικρότερες κόγχες για την εναπόθεση μικροαντικειμένων, όπως τάσια ή κανάτια. Για τη συγκέντρωση του νερού, στο κάτω μέρος τους προσαρμόζονταν μαρμάρινες λεκάνες, επίσης προερχόμενες από αρχαίες κατασκευές, συνήθως σαρκοφάγους. Υπήρχαν όμως και πιο πολυτελείς περίοπτες κρήνες, οι φιάλες με τη μορφή ανοιχτού κιβωρίου και μεγάλη λεκάνη στο κέντρο, οι οποίες βρίσκονταν στις αυλές τζαμιών και εξυπηρετούσαν συνήθως θρησκευτικές ανάγκες.
Σήμερα, από τις κρήνες και τις φιάλες της οθωμανικής Θεσσαλονίκης διατηρούνται λίγες, ανάμεσά τους οι κρήνες της οδού Ολυμπιάδος, του Alaça Imaret, στο Τσινάρι και οι φιάλες της Ροτόντας και του Αγίου Παντελεήμονα. Πολλές είναι γνωστές από φωτογραφίες, όπως η κρήνη της Ροτόντας, του Προφήτη Ηλία και η κρήνη στη συμβολή των οδών Κασσάνδρου και Προφήτη Ηλία, αλλά και οι φιάλες της Αγίας Σοφίας και των Αγίων Αποστόλων.
